Η παραμονή των τροφοδοτών οροφής και το χειμώνα ώστε να λειτουργήσουν ως κηρόπανα, δεν φαίνεται να είναι μία λάθος επιλογή. Προσεγγίζει αυτό που στη φύση συμβαίνει, με το μελίσσι να είναι οριοθετημένο ψηλά χωρίς το κενό που δημιουργείται όταν χρησιμοποιούμε το καπάκι Αυστραλίας. Πολλές φορές αυτό επιτυγχάνεται ακόμα και με την τοποθέτηση των ζαχαροζύμαρων που είναι σε σακούλες και η παραμονή αυτών ακόμα και μετά το τέλος της τροφής. Το πρόβλημα που μπορεί να προκύψει με τη χρήση πλαστικού πάνω από τις κηρήθρες είναι η δημιουργία υγρασίας. Οι μέλισσες αδυνατούν να ρυθμίσουν την υγρασία καθώς δεν έχουν σχετικούς αισθητήρες όπως συμβαίνει π.χ. με τη θερμοκρασία και το οξυγόνο κ.α. Ο λόγος που δεν είναι προσαρμοσμένες με έναν τέτοιο μηχανισμό είναι πιθανόν γιατί στη φύση, το ξύλο ως υλικό της φωλιάς τους  απορροφάει την περίσσεια υγρασία. Στο εσωτερικό της κυψέλης με τα διάφορα υλικά και χρώματα που χρησιμοποιούνται, είναι πιο πιθανό να δημιουργηθεί υψηλό ποσοστό υγρασίας στο περιβάλλον της μέλισσας. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα όπως μούχλιασμα των κηρηθρών αλλά και αύξηση του βαθμού προσβολής από Νοσεμίαση. Με την βαρρόα, δεν έχει συσχετιστεί με κάποιο τρόπο η αυξημένη υγρασία.

Οπότε παράλληλα με τη μόνωση από πάνω, θα πρέπει να λαμβάνετε και μέριμνα για την απομάκρυνση της υγρασίας ιδιαίτερα εάν παρατηρείτε, ανοίγοντας το μελίσσι, παρουσία νερού στο εσωτερικό του ή μουχλιασμένες κηρήθρες. Σε αυτήν την κατεύθυνση βοηθάει ο αεριζόμενος πάτος. Διαφορετικά, θα πρέπει να δημιουργήσετε ανοίγματα στο επάνω μέρος, τραβώντας ελαφρά προς τη μία μεριά το πλαστικό, ή διπλώνοντας τη μια γωνία από τις τέσσερεις για να κυκλοφορεί αέρας από τους αερισμούς του καπακιού.

Εάν πρόκειται για τροφοδότη οροφής που δεν μετακινείται για να αφήσει άνοιγμα, τοποθετήστε ένα μικρό κομμάτι ξύλου ή πετραδάκι ώστε να δημιουργηθεί ελαφρύς αερισμός εφόσον πάντα διαπιστώνετε πρόβλημα από συσσωρευμένη υγρασία.

Εφόσον δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε φλόγιστρο, θα πρέπει να ξύσετε και απομακρύνετε καλά τα κεριά και την πρόπολη και να πλύνετε το εσωτερικό των κυψελών με διάλυμα χλωρίνης σε νερό,. Απαιτείται όμως πολύ καλό ξέπλυμα για να απομακρυνθούν υπολείμματα χλωρίνης.

Διαφορετικά μπορείτε να προμηθευτείτε από το φαρμακείο εξειδικευμένο απολυμαντικό (διοξείδιο του χλωρίου – ClO₂) το οποίο χρησιμοποιείται αντί της χλωρίνης για την απολύμανση σε πάγκους εστιατορίων αλλά και νοσοκομειακά ώστε να απολυμανθούν επιφάνειες χωρίς να χρειάζεται μετά να ακολουθήσει ξέπλυμα. Κοστίζει περίπου 20€ το λίτρο αλλά χρησιμοποιείται πολύ μικρή ποσότητα κάθε φορά που διαλύεται στο νερό και έτσι το κόστος δε μπορεί να θεωρηθεί απαγορευτικό.

Όσον αφορά το βάμμα πρόπολης, δεν υπάρχουν επιστημονικά τεκμηριωμένες απόψεις για την αποτελεσματικότητα της για τον περιορισμό ή καταπολέμηση της Νοσεμίασης.

Η χρήση της θυμόλης στο σιρόπι είναι ΜΟΝΟ για τον περιορισμό της Νοσεμίασης και δεν έχει καμία επίδραση στην καταπολέμηση της βαρρόα. Για τη Νοσεμίαση, προτείνεται η τροφοδοσία να γίνεται κάθε άνοιξη και κάθε φθινόπωρο ανεξαρτήτως του βαθμού προσβολής.

Για τα δεδομένα της Βόρειας Ελλάδας και ειδικά της Θεσσαλονίκης, για να ξεχειμωνιάσει ένα μελίσσι με ασφάλεια, χρειάζεται να έχει τουλάχιστον 5-7 κηρήθρες πληθυσμό.

Προληπτική καταπολέμηση της ΑΣ εάν αναφέρεστε στα αντιβιοτικά δεν υπάρχει. Τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιήθηκαν παλαιότερα θανατώνουν μόνο τις βλαστικές μορφές των σπορίων και όχι τα ίδια τα σπόρια. Προληπτική θεραπεία για την ΑΣ είναι τα δυνατά μελίσσια, το κυνήγι ανθοφοριών, η τροφοδότηση των μελισσιών σε περιόδους απουσίας νέκταρος και γύρης και γενικά η αποφυγή παραγόντων που στρεσάρουν τα μελίσσια.  Εάν η ασθένεια επιμένει σε πολλά μελίσσια όπως  γράφετε θα βοηθούσε να αντικαταστήσετε τις βασίλισσες και τις παλιές κηρήθρες. Θα χρειαστούν σκληρές αποφάσεις, συνενώσεων για να προκύψουν μεγάλα μελίσσια, μετάγγιση για να χτίσουν όλα σε ικανοποιητικό επίπεδο, καλή καταπολέμηση της βαρρόα παράλληλα (ιδανικά γιατί δεν θα υπάρχει γόνος) και κάψιμο όλων των κηρηθρών ανεξάρτητα από το περιεχόμενό τους ιδιαίτερα εφόσον αυτές είναι παλιές.

Από τις αποθηκευμένες κηρήθρες που έχετε κρατήσει, καταστρέψτε τις παλιές και την ερχόμενη άνοιξη, χρησιμοποιείστε άφοβα τις καινούργιες κηρήθρες για την παραγωγή μελιού. Στην γονοφωλιά χρησιμοποιείστε φύλλα κηρήθρας για να ανανεωθεί το υλικό και να μειωθεί στο σύνολο ο αριθμός των σπορίων.

Καλύτερα είναι να απομακρυνθούν από το μελίσσι και να χρησιμοποιηθεί καινούργιο υλικό. Το συγκεκριμένο σκεύασμα που αναφέρετε, είναι μη εγκεκριμένο στην Ελλάδα αλλά έχοντας παραμείνει επί μακρόν στο μελίσσι μπορεί αν φέρει και το ίδιο σημαντικό φορτίο της ασθένειας. Επιπλέον, κατά τη διαδικασία της μετάγγισης για την καταπολέμηση της Αμερικάνικης Σηψιγονίας, εφόσον απομακρύνονται όλες οι κηρήθρες και μαζί με αυτές και ο γόνος , έχετε τη δυνατότητα να κάνετε μία καλή καταπολέμηση με υψηλό βαθμό αποτελεσματικότητας ακόμα και με τη χρήση ενός βιολογικού σκευάσματος όπως είναι το γαλακτικό οξύ.

Την περίπτωση της ασθένειας μάλλον θα πρέπει να την αποκλείσουμε καθώς δεν υπάρχει αρρώστια που μπορεί να σκοτώσει τόσο μεγάλο αριθμό μελισσών σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Περισσότερο μοιάζει για δηλητηρίαση, ίσως από φυτοπροστατευτικά σκευάσματα ή από κάποια ανθοφορία που επισκέπτονται οι μέλισσες. Όμως και σε αυτήν την περίπτωση θα είχατε πρόβλημα και στα υπόλοιπα μελίσσια ή σε ορισμένα από αυτά. Ελέγξτε για μεγάλη προσβολή από βαρρόα και την ωοτοκία της βασίλισσας. Τέλος κοιτάξτε για τρίμματα κεριού στον πυθμένα και «φαγωμένες» κηρήθρες, ενδεικτικό λεηλασίας. Υπάρχει ενδεχόμενο το μελίσσι ιδιαίτερα αν είναι μικρό, να έχει λεηλατηθεί από τα υπόλοιπα μελίσσια και αυτό που περιγράφετε να είναι τα αποτελέσματα της μάχης;

Αυτό που βλέπουμε στη φωτογραφία δεν είναι αμερικάνικη σηψιγονία. Ο γόνος γενικά φαίνεται υγιής. Στη φωτογραφία δε φαίνεται να υπάρχουν ούτε τρύπια κελιά, ούτε σάπιος γόνος. Εάν αυτό που δείχνει η φωτογραφία είναι μουμιοποιημένες προνύμφες μαύρες ή στο αρχικό τους στάδιο λευκές προφανώς πρόκειται για ασκοσφαίρωση. Σε αυτήν την περίπτωση δε χρειαζόταν μετάγγιση, ούτε φυσικά απομόνωση των μελισσιών από τα υπόλοιπα. Καλό καθάρισμα της βάσης, σφικτά μελίσσια (αφαιρέστε περισσευούμενες κηρήθρες) και δώστε ζαχαροζύμαρο για ένα περίπου μήνα.

Πιθανόν να πρόκειται για την ασθένεια του Μάη, η οποία οφείλεται στον περιορισμό στην κυψέλη των μελισσών για μικρό χρονικό διάστημα λόγω κακών καιρικών συνθηκών. Την περίοδο αυτή οι μέλισσες εκτρέφουν εντατικά γόνο και  καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες γύρης για την παραγωγή του βασιλικού πολτού. Τα υπολείμματα γύρης μαζεύονται στο έντερό τους (απευθυσμένο) και εάν δεν απομακρυνθούν για κάποιο χρονικό διάστημα προκαλούν τοξικώσεις και τα φαινόμενα που περιγράφετε. Αντιμετωπίζεται με προσθήκη ενός  γραμμαρίου αλατιού στο ένα λίτρο σιρόπι και μ’αυτό τροφοδοτούμε  ένα δεκάρι μελίσσι μόνο μια φορά.

Οι αιτίες που οι μέλισσες πετάνε έξω γόνο είναι:

α) Βαρρόα. Σ’ αυτή την περίπτωση θα υπάρχουν και  μέλισσες με φαγωμένα φτερά και πιθανόν ιώσεις (σακόμορφη σήψη του γόνου). Απαιτείται άμεση θεραπεία.

β) Γόνος κηφήνων. Ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχουν τροφές δηλαδή σταμάτησε η νεκταροέκριση ή η γυρεοπαραγωγή, όταν πέσουν ξαφνικά οι θερμοκρασίες και επικρατήσουν βροχές την άνοιξη.

γ) Προβληματική βασίλισσα από γενετική άποψη. Σ’ αυτή την περίπτωση θα παρατηρήσετε διάσπαρτο γόνο χωρίς συμπτώματα ασθενειών.

δ) Ψύξη ή υπερθέρμανση του γόνου.

Πράγματι η λυσοζύμη χρησιμοποιήθηκε ερευνητικά εναντίον της Ασκοσφαίρωσης από τους Haga και συνεργάτες και τα αποτελέσματά τους δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό J. Econ. Ent. To έτος 2012 (www.researchgate.net/publication/285056336). Οι επιστήμονες αυτοί χρησιμοποίησαν καθαρή λυσοζύμη-HCl στις συγκεντρώσεις 600, 3000 και 6000 mg τις οποίες χορήγησαν σε 2 λίτρα σιρόπι σε διάστημα 3 εβδομάδων. Οι επιστήμονες κατέληξαν ότι μόνο η μεγαλύτερη συγκέντρωση της λυσοζύμης (6000 mg) είναι αποτελεσματική ενώ στις μικρότερες συγκεντρώσεις παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση της προσβολής. Το σιρόπι με τις υψηλές συγκεντρώσεις λυσοζύμης θα πρέπει να αποθηκευτεί κοντά στη γονοφωλιά για να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Το Lysorix και Lyso-six είναι σκευάσματα για ανθρώπινη κατανάλωση τα οποία περιέχουν 20 mg λυσοζύμη το κάθε χάπι. Έτσι, για να φτάσουμε την αποτελεσματικότητα που προτείνουν οι επιστήμονες της συγκεκριμένης έρευνας θα πρέπει να διαλυθούν 300 χάπια σε 2 λίτρα σιροπιού. Μικρότερες συγκεντρώσεις θα αυξήσουν την προσβολή παρά θα θεραπεύσουν τα μελίσσια. Θα πρέπει να λάβετε επίσης υπόψη σας ότι οι μεγάλες αυτές συγκεντρώσεις λυσοζύμης θα εμφανιστούν στο μέλι  ως εξωγενές ένζυμο και θα κατηγορηθείτε για νοθεία του προϊόντος (άδικο βέβαια αλλά ο κίνδυνος είναι υπαρκτός). Επίσης δεν γνωρίζουμε ποιες θα είναι οι επιπτώσεις των εκδόχων  των 300 αυτών χαπιών στις μέλισσες και τα προϊόντα τους.

Υπάρχει τουλάχιστο μια δημοσιευμένη εργασία για χρησιμοποίηση της θυμόλης 2% για τη θεραπεία της Ασκοσφαίρωσης από τους αιγύπτιους επιστήμονες Mourad και συνεργάτες [Commun Agric. Appl. Biol. Sci. 2005 70(4):601-611]. Η επέμβαση αυτή δεν έχει δοκιμαστεί στην Ελλάδα. Επειδή η προτεινόμενη συγκέντρωση της θυμόλης είναι ιδιαίτερα υψηλή συνιστούμε την προσοχή σας να τη δοκιμάσατε πρώτα σ’ ένα μελίσσι και μετά να προχωρήσετε στα υπόλοιπα.

Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η Ασκοσφαίρωση είναι ασθένεια που προσβάλλει τα μελίσσια όταν καταπονηθούν από διάφορες αιτίες (ξηρασία και απουσία τροφών, χωρίσματα, μεγάλη προσβολή από βαρρόα, μαύρες κηρήθρες, κηρόσκωρος, συχνές επεμβάσεις, απουσία νερού, δηλητηριάσεις, μικρά μελίσσια, κ.ά) και  ευνοείται από μείωση της θερμοκρασίας μέσα στην κυψέλη, υψηλές υγρασίες και κακή διατροφή των μελισσών. Άρα, όσο μπορείτε προσπαθήστε να μειώσετε την καταπόνηση του μελισσιού και καλή διατροφή με φυσική γύρη. Κρατείστε δυνατά και σφικτά μελίσσια, κυνηγήστε ανθοφορίες όπως είναι εκείνης της καστανιάς, απομακρύνετε τις μουμιοποιημένες προνύμφες (οι κινητές βάσεις βοηθούν), δώστε ζαχαροζύμαρο για ένα με δύο μήνες και πολύ σημαντικό στην επόμενη βασιλοτροφία σας να επιλέξετε γόνο που δεν εμφάνισε την ασθένεια. Η επιρρέπεια στην ασθένεια κληρονομείται και ένας τρόπος να μειώσετε την προσβολή των μελισσιών είναι η επιλογή ανθεκτικών μελισσών. Τέλος, στην καστανιά αν έχει κρύο το βράδυ και δεν δώσει, θα προκαλέσει αύξηση της Ασκοσφαίρωσης και ίσως εμφάνιση και σε άλλα μελίσσια. Αν όμως έχει ήπιο καιρό και δώσει καλά, η ασθένεια θα εξαφανιστεί.